Het is al weer zo’n twee jaar geleden dat de ‘organisatie’ rondom het welzijn van de Rotterdammers volledig op de schop ging. Traditionele welzijnsorganisaties verdwenen, gevolgd door de deelgemeentes. Niet onterecht, want de hele constructie begon toch echt een beetje sleets te raken. Natuurlijk, het was ook een centenkwestie, er moest bezuinigd worden. Maar toch, je moet met je tijd meegaan en vernieuwen kan soms geen kwaad.
Wat je ziet gebeuren is dat er langzaam maar zeker nieuwe structuren ontstaan. Het werk blijft bestaan, want de ‘welzijnsnood’ in Rotterdam is hoog. Slimme mensen met goede ideeën vullen als kleine zelfstandigen wat gaten op. Natuurlijk dekken zij bij lange na niet alle nood, maar toch mooi dat hier de ruimte voor is. Ook de rol van de overheid is noodgedwongen mee veranderd. Leden van de gebiedscommissies en uitvoerend ambtenaren bevinden zich meer tussen de bewoners en kunnen zo een handje helpen om dingen voor elkaar te krijgen. De een heeft daar wat meer aanleg voor dan de ander, maar goed, ze doen allemaal hun best.
Inmiddels is het zo ver dat je in verschillende wijken een poging tot een heuse wijkdemocratie ziet ontstaan. In het gebied Delfshaven staan twee wijken in de belangstelling. In Bospolder-Tussendijken is de Delfshaven Coöperatie opgericht (waarom de naam Delfshaven weet ik niet, het is noch die wijk, noch het gebied, maar goed…). In deze coöperatie kunnen alle wijkbewoners deelnemen en hun expertise inzetten voor de wijk. In Middelland is een aardig bedrag beschikbaar om de wijk een impuls te geven. In een proces van co-creatie tussen bewoners, ondernemers en ambtenaren wordt onder de naam ‘Mooi mooier Middelland’ binnen de gestelde kaders invulling gegeven aan de besteding van het bedrag.
In de spagaat
Het klinkt allemaal veelbelovend maar in de praktijk raak je toch al gauw in de spagaat. In Middelland hebben enkele zeer enthousiaste bewoners zich verenigd in de Republiek Middelland. In overleg met ambtenaren en de burgemeester waren zij al ver gevorderd in het ontwikkelen van een model om de co-creatie vorm te geven. Helaas is de samenwerking (deels) stukgelopen op geld. Want een deel van de enthousiaste bewoners wilden wel de kar trekken en werkgroepen organiseren en er veel tijd in steken, maar dan wel tegen een redelijke vergoeding. Terecht? Ja en nee. Ja, omdat als je echt gebruik wilt maken van de talenten in de wijk, je hier ook voor moet betalen. Nu krijgen ambtenaren er voor betaald. Mensen die, hoe goed en bevlogen ze soms ook zijn, gewoon hun baan invulling geven en vaak niet eens in de wijk wonen. Nee, omdat anders het einde zoek is. Want wie betaal je dan wel en wie betaal je dan niet? Al die mensen die zich al jaren vrijwillig voor hun wijk inzetten, en die zijn er genoeg, moet je die dan ook gaan betalen? En hoe organiseer je dat dan? Ik zou het echt niet weten.
Een ander onderdeel van de spagaat is de starre regelgeving rondom uitkeringen. Onder de wijkbewoners bevinden zich veel getalenteerde mensen die om wat voor reden dan ook in de WW of in de bijstand zitten. Zij willen misschien best actief zijn binnen een wijkdemocratie maar zij mogen volgens de regels niet zoveel maar moeten des te meer.
Die mensen hebben wel wat anders aan hun hoofd dan bevlogen meewerken aan de ontwikkeling van hun wijk. Ook hierdoor dreigt veel talent verloren te gaan.
Ik weet wel een oplossing: voer het basisinkomen in. Gelijke monniken, gelijke kappen. Talenten kunnen zich inzetten voor hun woonomgeving vanuit betrokkenheid en niet belemmerd door een uitkering of gestuurd door geld. Verminder daarbij de sturing en de regelgeving vanuit de overheid drastisch (dan heb je al een groot deel van de kosten gedekt) en voilà, zie hier het recept voor een bloeiende wijkdemocratie. Ik kan niet wachten tot het zover is.
Deze tekst verscheen ook op Riorotterdam.nl